บทที่ 3 คำยืมจากภาษาบาลี สันสกฤต
คำบาลี สันสกฤต
1. สระสันสกฤต แปลกจากบาลี6 ตัว คำใดประสมด้วย สระ ฤ ฤา ลึ ลื ไอ เอา เป็นคำในภาษาสันสกฤต 2. คำใดประสมด้วย ศ ษ มีในภาษาสันสกฤต ไม่มีใน ภาษาบาลี เช่น อภิเษก ศีรษะ อวกาศ ศัตรู ศิลปะ ราษฎร ศอก ศึก อังกฤษ ศึกษาศาสตร์ 3. คำสันสกฤต ใช้ ฑ เช่น กรีฑา คำสันสกฤต ไม่นิยมใช้ ฬ 4. คำในภาษาสันสกฤตมีระบบเสียงควบกล้ำ หรือ พยัญชนะประสม คำควบกล้ำจึงมักเป็นคำภาษา สันสกฤต เช่น สตรี ปรารถนา สวัสดี สมัคร มาตรา อินทรา 5. ตัว ร ที่ควบกับคำอื่นและใช้เป็นตัวสะกด เช่น มรรคสรรพ มารค 6. คำที่ใช้ ห์ มักเป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤต เช่น สังเคราะห์ โล่ห์ อุตส่าห์ เท่ห์ เล่ห์ เสน่ห 7. ฤ (ฤทธิ) ในสันสกฤต จะเป็น อิทธิ (อิ อุ) 1.ภาษาบาลีมีสระ ๘ ตัว คือ อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ 2.ภาษาบาลีมีพยัญชนะ ๓๓ ตัว แบ่งตามฐานที่เกิดได้ดังนี้ ก.พยัญชนะวรรคมี ๒๕ ตัว ได้แก่ พัญชนะวรรค/ฐาน
ข.เศษวรรคมี 8 ตัว ย ร ล ว ส ห ฬํ ° 3.ภาษาบาลีไม่มี ศ ษ 4.คำทุกคำในภาษาบาลีจะต้องมีตัวสะกดและตัวตาม เช่น วัฑฒนา ฑ เป็นตัวสะกด ฒ เป็นตัวตาม ตัวสะกดและตัวตามในภาษาบาลีจะเป็นไปตามกฎดังนี้ ก.พยัญชนะวรรคที่เป็นตัวสะกดได้ คือ ตัวที่ 1 3 5 ข.ในวรรคเดียวกันถ้าพยัญชนะตัวที่ 1 สะกด ตัวที่ 1 2 ตามได้ ค.ในวรรคเดียวกันถ้าพยัญชนะตัวที่ 3 สะกด ตัวที่ 3 4 ตามได้ ง.ในวรรคเดียวกันถ้าพยัญชนะตัวที่ 5 สะกด พยัญชนะทุกตัวในวรรคเดียวกันตามได้ ตัวอย่าง
ข้อสังเกต คำบาลีบางคำมีตัวสะกดไม่มีตัวตาม เพราะเดิมมีตัวสะกด เมื่อนำมาใช้ในภาษาไทย เราตัดตัวสะกดออก เช่น
5.คำภาษาบาลีไม่นิยมคำควบกล้ำ เช่น ปฐม (สันสกฤตใช้ ประถม) ,อินท์ (สันสกฤตใช้ อินทร์) 6.คำบางคำที่ภาษาบาลีใช้ ฬ ภาษาสันสกฤตใช้ ฑ เช่น คำสันสกฤต มีลักษณะดังนี้
สันสกฤต เปรียบเทียบภาษาสันสกฤตและภาษาบาลี ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต
ข้อสังเกต คำบางคำใช้ ศ ษ แต่เป็นคำไทยแท้ เช่น ศอ ศอก ศึก เศิก ดาษ ดาษดา ฯลฯ ตัวอย่างคำภาษาบาลี กิจ ทัณฑ์ ยาน มัชฌิม พิมพ์ ขัณฑ์ ขันธ์ ขัตติยา บุญ นิพพาน วิชา วุฒิ สามัญ อัคคี สัญญาณ มัจฉา มเหสี อุตุ อักขร อัชฌาศัย ขณะ ปัจจุบัน อิตถี อัตถุ อัจฉรา ภริยา อิทธิ ปกติ วิตถาร ปัญญา กัญญา กัป ตัวอย่างภาษาสันสกฤต กษัตริย์ อัศวะ ขรรค์ คฤหัสถ์ บริบูรณ์ อธิษฐาน สวรรค์ ศึกษา วิทยุ นิตย์ ทฤษฎี ปราโมทย์ ไอศวรรย์ จักร อาศัย ปราศรัย วิเศษ มรรค มัธยม สถาปนา ปรัชญา อมฤต สถาน จักษุ รัศมี ภรรยา บุษบา กัลป์ ราษฎร บุญย ศรี ภาษาไทยมีภาษาบาลีและสันสกฤตเข้ามาปะปนอยู่มากมายจนกลายเป็นภาษาหลักของภาษาไทย ไทยรับภาษาบาลีเข้ามาทางพระพุทธศาสนา และภาษาสันสกฤตเข้ามาทางศาสนาพราหมณ์ สระและพยัญชนะในภาษาบาลีและสันสกฤต ภาษาบาลี มีสระ 8 ตัว คือ อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ ภาษาสันสกฤต เพิ่มจากบาลีอีก 6 ตัว คือ ไอ เอา ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ รวมเป็น 14 ตัว พยัญชนะบาลี มี 33 ตัว แบ่งเป็น 5 วรรค ๆ ละ 5 ตัวตามฐานที่เกิดกับเศษวรรคอีก 8 ตัว พยัญชนะสันสกฤต มีเหมือนบาลี 33 ตัว และเพิ่ม ศ ษ เข้าไป รวมเป็น 35 ตัว พยัญชนะบาลีแยกตามฐานที่เกิด วรรค - ฐานที่เกิด
วรรคกะ - ฐานคอ(กัณฐชะ)
(มุทธชะ)
เรียกว่า “นาสิก" รูปสระที่อยู่โดยลำพังมิได้ประสมกับพยัญชนะ เรียกว่า “สระลอย” รูปสระที่ประสมกับพยัญชนะเรียกว่า “สระจม” คำที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤตมีหลักการสังเกตดังนี้ 1. ตัวสะกด ตัวตามที่เป็นพยัญชนะเดียวกันในภาษาบาลี ไทยลด 1 ตัว เช่น สจฺจ - สัจ, นิจฺจ - นิจ, กมฺม - กัม, มนุสฺส - มนุส, จิตฺต - จิต, วิชฺชา - วิชา ฯลฯ 2. ตัวสะกด ตัวตามในภาษาบาลีต้องเป็นพยัญชนะในวรรคเดียวกัน คือ
3. คำที่มี ฬ มาจากภาษาบาลี เช่น กีฬา จุฬา 4. ตัวสะกด ตัวตามในภาษาสันสกฤตไม่จำเป็นต้องอยู่ในวรรคเดียวกัน เช่น มัธยม ภักดี อัคนี มารดา อัปสร ศัพท์ ฯลฯ 5. คำควบกล้ำไม่ใช่ภาษาบาลี มาจากภาษาสันสกฤต เช่น ประถม จักร โคตร กริยา นิทรา ปราโมทย์ ฯลฯ 6. คำที่ประสมด้วยสระไอ เอา ฤ ฤๅ ฦ ฦๅ มีแต่ในภาษาสันสกฤตไม่มีใช้ในภาษาบาลี (ยกเว้นคำว่า อังกฤษ) เช่น ฤๅษี ไมตรี เยาวชน นฤมล คฤหัสถ์ อมฤต ไพรี เสาร์ 7. คำที่มี ศ ษ (ยกเว้นคำที่ไทยยืมพยัญชนะมาใช้ ได้แก่ ศอก ศึก เศิก อังกฤษ ฝรั่งเศส) เช่น ลักษมี เกษียณ พฤษภาคม ศัลยกรรม ราษฎร เกษตร ฯลฯ 8. ตัว ส ในภาษาสันสกฤตใช้กับพยัญชนะวรรค ตะ เช่น พิสดาร สถาน สตรี สวัสดี ฯลฯ
9. คำที่มี “รร” แผลงมาจาก รฺ เดิม มาจากภาษาสันสกฤต เช่น ธรรม สรรพ พรรษา กรรณิการ์ สรรพ ครรภ์ สวรรค์ ฯลฯ (ยกเว้นคำที่แผลงมาจาก กระ ประ เช่น กรรโชก แผลงมาจาก กระโชก, บรรจบ แผลงมาจาก ประจบ, กรรหาย แผลงมาจาก กระหาย)
|
0 ความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น