อุณหภูมิอากาศ (Air temperature) เป็นปัจจัยพื้นฐานในการศึกษาสภาพอากาศ (weather) อุณหภูมิอากาศแปรเปลี่ยนไปในแต่ละช่วงเวลา เช่น ปี ฤดูกาล เดือน วัน และแม้กระทั่งรายชั่วโมง ดังนั้น
- ค่าอุณหภูมิเฉลี่ยในแต่ละวัน (Daily mean temperature) จึงใช้ค่าอุณหภูมิสูงสุดและอุณหภูมิต่ำสุดรวมกันแล้วหารสอง
-ค่าอุณหภูมิเฉลี่ยของเดือน (Monthly mean temperature) ใช้ค่าเฉลี่ยอุณหภูมิของแต่ละวันรวมกัน แล้วหารด้วยจำนวนวัน
- ค่าอุณหภูมิเฉลี่ยของปี (Monthly mean temperature) ใช้ค่าเฉลี่ยอุณหภูมิของแต่ละเดือนรวมกัน แล้วหารด้วยสิบสอง
สิ่งที่เป็นสาเหตุสำคัญที่สุดในการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิในรอบวันก็คือ การหมุนรอบตัวเองของโลก ซึ่งทำให้มุมที่แสงอาทิตย์ตกกระทบพื้นผิวโลกเปลี่ยนแปลงไป ในช่วงเวลาเที่ยงวันดวงอาทิตย์อยู่สูงเหนือขอบฟ้ามากที่สุด แสงอาทิตย์ตกกระทบพื้นโลกเป็นมุมฉาก ลำแสงมีความเข้มสูง ในช่วงเวลาเช้าและเย็น ดวงอาทิตย์อยู่ด้านข้าง แสงตกกระทบพื้นโลกเป็นมุมเฉียง ลำแสงครอบคลุมพื้นที่กว้างกว่า ความเข้มของแสงจึงมีน้อยกว่า อีกประการหนึ่งในช่วงเวลาเที่ยง ลำแสงส่องผ่านบรรยากาศเป็นระยะทางไม่มาก แต่ในช่วงเวลาเช้าและเย็น ลำแสงอาทิตย์ทำมุมลาด ต้องเดินทางผ่านชั้นบรรยากาศเป็นระยะทางไกล ความเข้มของแสงจึงถูกบรรยากาศกรองให้ลดน้อยลง ยังผลให้อุณหภูมิต่ำลงไปอีก
ภาพที่ 1 เทอร์มอมิเตอร์ชนิดสูงสุด-ต่ำสุด (Max –min thermometer)
อุปกรณ์ซึ่งใช้ในการวัดอุณหภูมิของอากาศ เรียกว่า “เทอร์มอมิเตอร์” (Thermometer) เทอร์มอมิเตอร์ที่ใช้ในการศึกษาสภาพอากาศ คือ “เทอร์มอมิเตอร์ชนิดสูงสุด-ต่ำสุด” (Max-min thermometer) ซึ่งสามารถวัดค่าอุณหภูมิสูงสุดและต่ำสุดในรอบวันได้ จากการศึกษากราฟอุณหภูมิในรอบวัน จะพบว่า อุณหภูมิสูงสุดมักเกิดขึ้นตอนบ่าย มิใช่ตอนเที่ยง ทั้งนี้เนื่องจากพื้นดินและบรรยากาศต้องการอาศัยเวลาในดูดกลืนและคายความร้อน (การเกิดภาวะเรือนกระจก) อีกทีหนึ่ง
ภาพที่ 2 กราฟแสดงการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของอากาศในรอบ 3วัน
ปัจจัยที่ทำให้อุณหภูมิอากาศในแต่ละสถานที่มีความแตกต่างกัน
- พื้นดินและพื้นน้ำ
พื้นดินและพื้นน้ำมีคุณสมบัติในการดูดกลืนและคายความร้อนแตกต่างกัน เมื่อรับความร้อนพื้นดินจะร้อนขึ้นอย่างรวดเร็ว และมีอุณหภูมิสูงกว่าพื้นน้ำ เมื่อคายความร้อนพื้นดินจะเย็นตัวอย่างรวดเร็ว และมีอุณหภูมิต่ำกว่าพื้นน้ำ ทั้งนี้เนื่องจากพื้นน้ำมีความร้อนจำเพาะสูงกว่าพื้นดินถึง 3 เท่าตัว(ความร้อนจำเพาะ หมายถึง ปริมาณความร้อนที่ทำให้สสาร 1 กรัม มีอุณหภูมิสูงขึ้น 1°C)
- ระดับสูงของพื้นที่ (Elevation)
อากาศมีคุณสมบัติเป็นตัวนำความร้อน (Conduction) ที่เลว เนื่องจากอากาศมีความโปร่งใส และมีความหนาแน่นต่ำ พื้นดินจึงดูดกลืนพลังงานจากแสงอาทิตย์ได้ดีกว่า อากาศถ่ายเทความร้อนจากพื้นดิน ด้วยการพาความร้อน (Convection) ไปตามการเคลื่อนที่ของอากาศ ในสภาพทั่วไปเราจะพบว่ายิ่งสูงขึ้นไป อุณหภูมิของอากาศจะลดต่ำลงด้วยอัตรา 6.5°C ต่อกิโลเมตร (Environmental lapse rate) ดังนั้นอุณหภูมิบนยอดเขาสูง 2,000 เมตร จะต่ำกว่าอุณหภูมิที่ระดับน้ำทะเลประมาณ 13°C
- ละติจูด
เนื่องจากโลกเป็นทรงกลม แสงอาทิตย์จึงตกกระทบพื้นโลกเป็นมุมไม่เท่ากัน (ภาพที่ 3) ในเวลาเที่ยงวันพื้นผิวบริเวณศูนย์สูตรได้รับรังสีจากแสงอาทิตย์เป็นมุมชัน แต่พื้นผิวบริเวณขั้วโลกได้รับรังสีจากแสงอาทิตย์เป็นมุมลาด ส่งผลให้เขตศูนย์สูตรมีอุณหภูมิสูงกว่าเขตขั้วโลก ประกอบกับรังสีที่ตกกระทบพื้นโลกเป็นมุมลาด เดินทางผ่านความหนาชั้นบรรยากาศเป็นระยะทางมากกว่า รังสีที่ตกกระทบเป็นมุมชัน ความเข้มของแสงจึงถูกบรรยากาศกรองให้ลดน้อยลง ยังผลให้อุณหภูมิลดต่ำลงไปอีก
ภาพที่ 3 มุมที่แสงอาทิตย์ตกกระทบพื้นผิวโลก
- ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์
พื้นผิวโลกมีสภาพภูมิประเทศแตกต่างกัน มีทั้งที่ราบ ทิวเขา หุบเขา ทะเล มหาสมุทร ทะเลสาบ ทะเลทราย ที่ราบสูง สภาพภูมิประเทศมีอิทธิพลส่งผลกระทบสภาพลมฟ้าอากาศโดยตรง เช่น พื้นที่ทะเลทรายจะมีอุณหภูมิแตกต่างระหว่างกลางวันกลางคืนมากกว่าพื้นที่ชายทะเล พื้นที่รับลมจะมีอุณหภูมิต่ำกว่าพื้นที่อับลมเนื่องจากไม่มีการถ่ายเทความร้อน
- ปริมาณเมฆ และอัลบีโดของพื้นผิว
เมฆสะท้อนรังสีจากอาทิตย์บางส่วนกลับคืนสู่อวกาศ ขณะเดียวกันเมฆดูดกลืนรังสีคลื่นสั้นเอาไว้และแผ่พลังงานออกมาในรูปของรังสีอินฟราเรด ในเวลากลางวัน เมฆช่วยลดอุณหภูมิอากาศให้ต่ำลง และในเวลากลางคืน เมฆทำให้อุณหภูมิอากาศสูงขึ้น เมฆจึงทำให้อุณหภูมิอากาศเวลากลางวันและกลางคืนไม่แตกต่างกันมากนัก
พื้นผิวของโลกก็เช่นกัน พื้นโลกที่มีอัลบีโดต่ำ (สีเข้ม) เช่น ป่าไม้ ดูดกลืนพลังงานจากดวงอาทิตย์ พื้นโลกที่มีอัลบีโดสูง (สีอ่อน) เช่น ธารน้ำแข็ง ช่วยสะท้อนพลังงานจากดวงอาทิตย์ (อัลบีโด หมายถึง ความสามารถในการสะท้อนแสงของวัตถุ)
ชั้นบรรยากาศคือ ชั้นของอากาศที่ล้อมรอบโลกและด้วยแรงดึงดูดของโลกทำให้ชั้นบรรยากาศคงสภาพอยู่ได้ ชั้นบรรยากาศมีความหนารวมแล้วประมาณ 310 ไมล์ อากาศในชั้น บรรยากาศแต่ละชั้นจะแตกต่างกัน แต่ในทุก ๆ ชั้นล้วนเป็นส่วนสำคัญของสิ่งแวดล้อมของโลก
การแบ่งชั้นบรรยากาศ สามารถแบ่งออกได้ 4 แบบ ดังต่อไปนี้
1. แบ่งชั้นบรรยากาศตามลักษณะและระดับความสูง
2. แบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้อุณหภูมิเป็นเกณฑ์
3.แบ่งชั้fนบรรยากาศโดยใช้ก๊าซเป็นเกณฑ์
4. แบ่งชั้นบรรยากาศทางอุตุนิยมวิทยา
1. แบ่งชั้นบรรยากาศตามลักษณะและระดับความสูง แบ่งได้ 2 ส่วน คือ
1.ชั้นบรรยากาศส่วนล่าง เป็นส่วนที่อยู่ใกล้ผิวโลก อุณหภูมิจะลดลงตามระดับความสูงทุกระยะที่สูงขึ้น 100 เมตร อุณหภูมิจะลดลง 0.64 องศาเซลเซียสจนกว่าจะถึงบรรยากาศส่วนบน
1. โทรโพสเฟียร์ (Troposphere) คือ บรรยากาศชั้นล่างสุดสูงจากผิวโลก 8 - 15 กิโลเมตร มีอิทธิพลต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อมากที่สุด อากาศที่มนุษย์หายใจเข้าไปคืออากาศชั้นนี้ เมฆ พายุ ลม และลักษณะอากาศต่าง ๆ เกิดขึ้นในบรรยากาศชั้นนี้ อุณหภูมิจะเปลี่ยนแปลงบ่อยครั้งและรวดเร็วกว่าบรรยากาศชั้นอื่น ๆ
2. สตราโตสเฟียร์ (Stratosphere) ความสูง 15 - 50 กิโลเมตร บรรยากาศชั้นนี้มีก๊าซโอโซนเป็นส่วนประกอบอยู่ด้วย และก๊าซโอโซนนี้เอง ที่ทำหน้าที่ดูดซับรังสีอุลตราไวโอเลตจากดวงอาทิตย์ ซึ่งเป็นรังสีอันตรายต่อผิวหนังของมนุษย์และพืช ไม่ให้ส่องลงมากระทบถึงพื้นโลก ก๊าซชนิดนี้เกิดจากการที่โมเลกุลของก๊าซออกซิเจนแตกตัว และจัดรูปแบบขึ้นใหม่เมื่อถูกรังสีจากดวงอาทิตย์ช่วยดูดซับรังสีเหนือม่วง ของแสงอาทิตย์ทำให้บรรยากาศอุ่นขึ้น เครื่องบินไอพ่นจะบินในชั้นนี้เนื่องจากมีทัศนวิสัยดี
3. มีโซสเฟียร์ (Mesosphere) สูงจากพื้นดิน 50 - 80 กิโลเมตรเหนือชั้นโอโซน อุณหภูมิจะลดลงตามความสูงที่เพิ่มขึ้นโดยอาจต่ำได้ถึง 83 องศาเซลเซียส อุกกาบาตหรือชิ้นส่วนหินจากอวกาศที่ตกลงมามักถูกเผาไหม้ในชั้นนี้ การส่งคลื่นวิทยุทั่วๆ ไปก็ส่งในชั้นนี้เช่นกัน
2. บรรยากาศส่วนบน มีคุณสมบัติ ตรงข้ามกับบรรยากาศส่วนล่าง คือ แทนที่อุณหภูมิจะต่ำลงแต่กลับสูงขึ้นและยิ่งสูงยิ่งร้อน มาก บรรยากาศส่วนนี้จำแนกเป็น 3 ชั้นเช่นกัน คือ
1. เทอร์โมสเฟียร์ (Thermosphere) สูง 80 - 450 กิโลเมตร ความหนาแน่นของอากาศจะลดลงอย่างรวดเร็วแต่อุณหภูมิจะสูงขึ้นมาก ซึ่งอาจสูงกว่า1,000 องศาเซลเซียส สามารถส่งวิทยุคลื่นยาวกว่า 17 เมตรไปได้ทั่วโลก โดยส่งสัญญาณจากพื้นโลกให้คลื่นสะท้อนกับชั้นไอออนของก๊าซไนโตรเจนและออกซิเจน ซึ่งถูกรังสีเหนือม่วงและรังสีเอกซ์ทำให้แตกตัว
2. เอกโซสเฟียร์ (Exsphere) บรรยากาศชั้นนี้สูงจากพื้นโลกประมาณ 450 - 900 กิโลเมตร มีก๊าซอยู่น้อยมาก มนุษย์อวกาศจะต้องควบคุมบรรยากาศให้มีความดันเท่ากับความดันภายในร่างกาย ต้องสวมใส่ชุดที่มีก๊าซออกซิเจนเพื่อช่วยในการหายใจ ดาวเทียมพยากรณ์อากาศจะโคจรรอบโลกในชั้นนี้
3. แมกเนโตสเฟียร์ (Magnetosphere) ชั้นนี้มีความสูงมากกว่า 900 กิโลเมตร ไม่มีก๊าซใดๆ อยู่เลย
2. แบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้อุณหภูมิเป็นเกณฑ์ แบ่งได้ 4 ชั้นดังนี้
1. โทรโพสเฟียร์ (Troposhere) อยู่ระหว่าง 0-10 กม. โดยอุณหภูมิจะค่อยๆลดลงตามความสูง โดยเฉลี่ยกม.ละ 6.5องศา c เป็นชั้นที่สำคัญมากเพราะเป็นบริเวณที่มีไอนำ เมฆ หมอก และพายุ
2. สตราโตสเฟียร์ (Stratoshere) อยู่ระหว่างความสูง 10-50 กม. เป็นชั้นที่ไม่มีเมฆ มักใช้ในการเดินทางทางอากาศ โดยอุณหภูมิจะคงที่ จนถึงความสูง 50 กม. และจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในอัตรา0.5 องศา c ต่อ1กม.
3. เมโซสเฟียร์ (Mesosphere) เป็นชั้นบรรยากาศระหว่าง 50-80 กม. โดยอุณหภูมิจะลดลงตามความสูง
4. เทอร์โมสเฟียร์(Thermoshere) ตั้งแต่ 80-500กม. อุณหภูมิจะสูงขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงแรกแล้วอัตราการสูงขึ้นจะลดลง อุณหภูมิจะอยู่ระหว่าง 227-1727 องศา c โดยชั้นนี้จะมีความหนาแน่นของอนุภาคต่างๆจางมาก แต่ก๊าซต่างๆ ในชั้นนี้จะอยู่ในลักษณะที่เป็นอนุภาคที่เป็นประจุไฟฟ้าเรียกว่า อิออน สามารถสะท้อนคลื่นวิทยุได้ บรรยากาศในชั้นนี้ถือเป็นบริเวณที่เปลี่ยนจากบรรยากาศของโลกมาเป็นก๊าซระหว่างดาวที่เบาบาง และเป็นชั้นนอกสุดของบรรยากาศที่ห่อหุ้มโลก เรียกว่า เอกโซสเฟียร์
นอกจากนี้ ยังเรียก ชั้นโฮโมสเฟียร์ คือ ชื่อเรียกบรรยากาศชั้น โทรโพรสเฟียร์ สตราโตสเฟียร์และมีโซสเฟียร์รวมกัน
3. แบ่งชั้นบรรยากาศโดยใช้ก๊าซเป็นเกณฑ์ แบ่งได้ 4 ชั้น คือ
1. โทรโพสเฟียร์ เป็นชั้นบรรยากาศที่อยู่ติดกับพื้นโลก สูง 0-10 กม. มีก๊าซที่สำคัญคือ ไอน้ำ
2. โอโซโนสเฟียร์ เป็นชั้นบรรยากาศสูง10-50 กม. มีก๊าซที่สำคัญคือ โอโซน
3. ไอโอโนสเฟียร์ เป็นชั้นบรรยากาศสูง 80-600 กม. มีสิ่งที่สำคัญคือ อิออน
4. เอกโซเฟียร์ เป็นชั้นบรรยากาศซึ่งสูงตั้งแต่ 600 กม. ขึ้นไป โดยความหนาแน่นของอะตอมต่างๆ มีค่าน้อยลง
4. แบ่งชั้นบรรยากาศทางอุตุนิยมวิทยา แบ่งได้ 5 ชั้น ดังนี้
1. บริเวณที่มีอิทธิพลความฝืด ระหว่าง 0-2 กม.
2. โทรโพสเฟียร์ชั้นกลางและบน อุณหภูมิจะลดลงสม่ำเสมอ ตามความสูง
3. โทรโพพอส เป็นเขตแบ่งว่า มีไอน้ำกับไม่มีไอน้ำ
4. สตราโตสเฟียร์ มีโอโซนมาก
5. บรรยากาศชั้นสูง คล้ายกับเอกโซสเฟียร์
ความดันของอากาศ คือแรงดันอากาศต่อหนึ่งหน่วยพื้นที่รองรับแรงดันนั้นในการ
พยากรณ์อากาศเรียกความดันอากาศว่า ความกดอากาศ ความดันอากาศในที่ต่างกันจะมีค่าต่างกัน
และมีความสูงระดับเดียวกันความดันอากาศมีค่าเท่ากัน ความดัน 1 บรรยากาศคือความดันอากาศ
ที่ปรอทใช้สูง 760 มิลลิเมตร หรือ 76 เซนติเมตร เมื่อความสูงเพิ่มขึ้น 11 เมตร ระดับปรอทจะ
ลดลง 1 มิลลิเมตร
อุปกรณ์ที่ใช้วัดความดันอากาศ
1) บารอมิเตอร์ คือเครื่องมือวัดความดันอากาศ ทางอุตุนิยมวิทยาใช้หน่วยวัดเป็น
มิลลิบาร์หรือบาร์ ความดัน 1 บรรยากาศมีค่าเท่ากับ 1.0133 บาร์หรือ 1,013.3 มิลลิบาร์ คิดเป็น
ปอนด์ต่อตารางนิ้วจะได้ความดัน 1 บรรยากาศ เท่ากับ 14.7 ปอนด์ต่อตารางนิ้ว
2) แอนิรอยด์บารอมิเตอร์ คือบารอมิเตอร์ชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยกล่องโลหะ ซึ่งดูด
อากาศออกเป็นบางส่วน เมื่อความกดอากาศเปลี่ยนแปลงจะทำให้กล่องโลหะนั้นขยายหรือหดตัว
และสามารถอ่านค่าได้จากเข็มชี้ตัวเลขบนหน้าปัด
3) บารอกราฟ คือเครื่องมือที่บอกการเปลี่ยนแปลงของความดันอากาศ โดยแสดงเป็นเส้น
กราฟต่อเนื่องกันไปเรื่อย ๆ
4) แอลติมิเตอร์ คือเครื่องวัดความสูง ซึ่งดัดแปลงมาจากแอนิรอยด์บารอมิเตอร์ เมื่อ
ความสูงเพิ่มขึ้นความดันและความหนาแน่นของอากาศจะมีค่าลดลง อุณหภูมิของอากาศที่ระดับ
ความสูงต่างกันจะมีค่าต่างกัน ถ้าความสูงเพิ่มขึ้นอุณหภูมิของอากาศจะค่อย ๆ ลดลง
ความชื้นของอากาศ คือการระเหยของน้ำต้องใช้ความร้อน ดังนั้นขณะที่น้ำระเหยจึงทำให้อุณหภูมิของน้ำและสิ่งที่อยู่รอบๆ น้ำลดลง เมื่อน้ำจากแหล่งน้ำต่าง ๆ บนโลกระเหยกลายเป็นไอลอยปะปนอยู่ในอากาศ ปริมาณไอน้ำที่มีอยู่ในบรรยากาศ
ไฮกรอมิเตอร์ คือเป็นเครื่องมือในการวัดความชื้นของอากาศ
ปรากฎการณ์ลมฟ้าอากาศ
คือ สภาพพื้นผิวโลกแต่ละแห่งไม่เหมือนกัน บางแห่งเป็นพื้นดิน บางแห่งเป็นพื้นน้ำ ดังนั้นการรับพลังงานความร้อนจากดวงอาทิตย์จึงแตกต่างกัน เป็นผลให้อากาศที่อยู่เหนือบริเวณดังกล่าวมีอุณหภูมิ และความกดอากาศต่างกันทำให้อากาศเกิดการเคลื่อนที่ขึ้น
ลม(wind)
เกิดจากการเคลื่อนที่ของการอากาศ อากาศที่มีอุณหภูมิสูงจะขยายตัวทำให้ความหนาแน่นของอากาศลดลงและลอยตัวสูงขึ้น อากาศที่มีอุณหภูมิต่ำกว่าจึงเคลื่อนที่เข้ามาแทนที่ พื้นดินและพื้นน้ำจะรับ และคายพลังงานความร้อนจากดวงอาทิตย์ได้ไม่เท่ากัน ทำให้อากาศเหนือพื้นดิน และพื้นน้ำมีอุณหภูมิ แตกต่างกัน ในเวลากลางวันพื้นดินรับความร้อนจากดวงอาทิตย์ได้เร็วกว่าพื้นน้ำ อุณหภูมิ ของพื้นดินจึงสูงกว่าพื้นน้ำ ส่วนเวลากลางคืนพื้นดินคายความร้อนได้เร็วกว่าพื้นน้ำ อุณหภูมิของพื้นดินจึงลดต่ำลงกว่าพื้นน้ำ
ความสามาถในการรับและคายความร้อนจากดวงอาทิตย์ของพื้นโลกแต่ละแห่งไม่เท่ากัน บริเวณป่าทึบจะดูดรังสีจากดวงอาทิตย์ไว้ได้ถึง ร้อยละ95 ของรังสีทั้งหมดที่ส่องมาถึงผิวโลก แต่่พื้นที่ปกคลุมด้วยหิมะจะดูดรังสีไว้ได้เพียงร้อยละ 25 เท่านั้น
ลม (Wind)
คือ มวลอากาศที่เคลื่อนที่ไปในทิศทางหนึ่งทางใดในแนวระดับ ซึ่งการเคลื่อนที่ของมวลอากาศมีสาเหตุมาจาก
1. อุณหภูมิ อากาศร้อนจะมีอุณหภูมิสูง ความหนาแน่นของอากาศจะน้อยและลอยตัวสูงขึ้นและอากาศเย็นที่มีอุณหภูมิต่ำกว่า มีความหนาแน่นของอากาศมากกว่า จะเคลื่อนที่มาแทนที่ทำให้เกิดลม
2. ความกดอากาศ อากาศร้อนมีความกดอากาศต่ำ และมีความหนาแน่นต่ำ อากาศร้อยจึงลอยตัวสูงขึ้นส่วนอากาศเย็นมีความ กดอากาศสูง และมีความหนาแน่นมากกว่าจะเคลื่อนที่เข้าหาบริเวณที่มีอากาศร้อน ดังนั้น ลมจึงพัดจากบริเวณที่มความกดอากาศสูง เข้าสู่บริเวณที่มีความกดอากาศต่ำ
ความกดอากาศ แบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้
1. ความกดอากาศสูง ( High pressure areas) หมายถึง บริเวณที่มีความกดอากาศสูงกว่า บริเวณข้างเคียงบริเวณ ที่มีความกดอากาศสูงนี้จะมีท้องฟ้าแจ่มใสและอากาศหนาวเย็นกระแสลมจะพัดเวียนออกจากศูนย์กลางในทิศทางตามเข็มนาฬิกา (ในซีกโลกฝ่ายเหนือ) อิทธิพลของความกดอากาศสูงจากประเทศจีนทำให้ประเทศไทยมีอากาศหนาวเย็นในช่วงฤดูหนาว
2. ความกดอากาศต่ำ ( Low pressure areas ) หมายถึง บริเวณที่มีความกดอากาศต่ำกว่า บริเวณข้างเคียง กระแสลมจะพัดเวียนเข้าหาศูนย์กลางคล้ายก้นหอยในทิศทางทวนเข็มนาฬิกา(ในซีกโลกฝ่ายเหนือ) บริเวณที่มีความกดอากาศ ต่ำนี้ ท้องฟ้าจะมีเมฆมาก ถ้าหากมีความกดอากาศต่ำมาก ก็จะเป็นพายุ ดีเปรสชั่น และอาจรุนแรงขึ้นเป็นพายุโซนร้อน
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดกระแสลม มีดังนี้
1. ศรลม ใช้วัดทิศทางลม ลักษณะเป็นลูกศรที่มีหางเป็นแผ่นใหญ่กว่าลูกศรมาก เมื่อลมพัดมาปะทะหางลูกศรจะเกิดแรงผลักหัวลูกศรขึ้น หัวลูกศรจึงชี้ไปในทิศทางที่ลมพัดมา
2. อะนิโมมิเตอร์ คือ เครื่องวัดอัตราเร็วลม ลักษณะเป็นกรวยก้นมนกลมครึ่งซีกทำด้วยโลหะเบา 3-4 ถ้วยติดอยู่ที่ปลายก้าน ซึ่งหมุนได้อิสระ เมื่อลมพัดปะทะกรวยจะหมุนไปรอบแกนกลาง จำนวนรอบที่หมุนแสดงถึงความเร็วของลม และเราสามารถ อ่านค่า ความเร็วของลมได้จากตัวเลข ที่หน้าปัดของเครื่อง
3. แอโรแวน คือเครื่องมือที่วัดทั้งทิศทางและอัตราเร็วลมซึ่งมีรูปร่างคล้ายเครื่องบินไม่มีปีกปลายด้านใบพัดจะชี้ไปทางที่ ลมพัดแสดง ทิศทางของลม และการหมุนของใบพัดแสดงอัตราเร็วลม โดยจะแสดงที่หน้าปัดของเครื่องวัด เครื่องวัดความเร็วลม หรืออะนิโมมิเตอร์
อุตุนิยมวิทยา (Mete Orology)
หมายถึง วิทยาศาสตร์สาขาหนึ่งที่กล่าวถึงสภาพดิน ฟ้า อากาศ และปรากฎการณ์ที่เกี่ยวกับดินฟ้าอากาศ โดยกรมอุตุนิยมวิทยา กระทรวงคมนาคม เป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบเครื่องมือที่ช่วยพยากรณ์อากาศที่ดี ก็คือ ดาวเทียม (Sattelite) ตรวจอากาศ กรมอุตุนิยมวิทยาของไทยจะรับภาพถ่ายจากดาวเทียม NOAA ของสหรัฐอเมริกา และดาวเทียม GMS ของญี่ปุ่นนอกจากนี้ยังมี องค์กรอุตุนิยมวิทยาโลก (WMO) หรือ (Wold MeteorologicalOrganization) ซึ่งประเทศไทยเป็นสมาชิกเมื่อ วันที่ 11 ตุลาคม 2490 องค์กรนี้ตั้งขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือและส่งเสริมเกี่ยวกับอุตุนิยมวิทยาโดยเฉพาะ ในการศึกษาอุตุนิยมวิทยาบางครั้ง อาจต้องทราบความหมายของสิ่งต่อไปนี้
1.การพยากรณ์ (Wealther Forecast) หมายถึง การคาดหมายสภาวะของลมฟ้าอากาศ ปรากฎการณ์ธรรมชาติที่จะเกิดขึ้นล่วงหน้า
2.มวลอากาศ (Air Mass) หมายถึง ก้อนหรือมวลอากาศขนาดใหญ่ มีความกว้างประมาณ 1,600 กม. มีความหนาหลายกิโลเมตร
3.กระแสอากาศ (Current) หมายถึง มวลของอากาศที่เคลื่อนที่ขึ้นลงในแนวดิ่ง
มลภาวะในชีวิตประจำวัน
ในโลกมนุษย์ของเรามีปัญหาต่างๆ มากมาย แต่ปัญหาหนึ่งที่นับววันจะทวีความรุนแรงขึ้นทุกทีก็คือปัญหามลภาวะเป็นพิษ ปัญหานี้เกิดจากการกระทำของมนุษย์เอง เช่นการทำให้เกิดปัญหาที่ดินเสื่อมคุณภาพ ปัญหาการใช้ยาฆ่าแมลง ปัญหาน้ำเสียจากโรงงานแล้วระบายลงในแม่น้ำลำคลอง ปัญหาคราบน้ำมันที่ลอยอยู่ในทะเลแล้วไปเกาะอยู่ตามชายหาด ปัญหาอากาศเป็นพิษอันเนื่องมาจากน้ำมือของมนุษย์ทั้งสิ้น นักวิทยาศาสตร์พยายามที่จะแก้ไขอยู่ตลอดเวลา แต่ก็ไม่สามารถทำได้หมดทุกส่วน เช่น การพยายามใช้วิธีทางวิทาศาสตร์ทำน้ำเสียที่ระบายออกมาจากโรงงานให้เป็นน้ำที่บริ
|
|
|
| 
1 ความคิดเห็น:
ของคุณมากๆครับ
แสดงความคิดเห็น